Lezzetli serin tatlı dondurma hakkında bilmediğiniz her şey

Dünya üzerinde dondurmanın yaklaşık 400 yıllık bir tarihinin olduğu bilinmektedir.Dondurmanın besin değeri, içindeki maddelere göre değişir. Özellikle vanilyalı dondurmalar, kalsiyum, protein, B vitamini bakımından zengindir; ayrıca A vitamini de vardır. Dondurma kalori bakımından da fakir bir besin sayılmaz çünkü içinde şeker, sütlü dondurmalarda ayrıca yağ vardır.

UZMAN DİYETİSYEN / BANU TOPALAKÇI SALMAN - BUGÜN GAZETESİ

PROTEİN ZENGİNİ

Dondurma tüketiminde kullanılan teknolojinin son elli yılda hızla gelişmesi, bu ürüne olan talebin hızla artmasına neden olmuştur. Ülkemizde de sevilerek tüketilen dondurma, kolay sindirilebilen, protein, Vitamin A, Vitamin D ve kalsiyum yönünden zengin olan bir gıda maddesidir.

Sıcağın etkisini artırdığı ve  başta dondurma olmak üzere buzlu gıda ve içeceklerin  tüketiminin arttığı bu dönemlerde sağlıksız koşullarda üretilen ve satılan dondurmalarda bakterilerin kolaylıkla üreyebildiğini düşünürsek özellikle açıkta satılan dondurma ve buzlu içecekleri tüketirken son derece dikkatli olmalıyız.

Güvenilir olmayan yerler ve sokak satıcılarından alınan dondurmalar ise insan sağlığını tehdit eden çok önemli bir sorun olmaktadır.. Potansiyel riskli gıdalar grubunda yer alan süt, mikroorganizmaların üremesi için çok iyi bir ortamdır. Bu nedenle dondurmanın pastörize sütten yapılması, hijyenik koşullarda üretilmesi, dağıtımı ve depolanması çok önemlidir.

Alırken bunlara dikkat edin

Özellikle gıda söz konusu olduğunda 360 derece denetimin son derece önemli olduğunu düşünüyorum.  Vücudumuza aldığımız her türlü gıdanın son denetimini bir kez de tüketicinin kendisi yapmalıdır. Bu kapsamda; paketlenmiş dondurma ve buzlu gıdalar tüketilirken paket üzerindeki etiket okunmalı, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı üretim izninin olup olmadığına ve son kullanma tarihine dikkat edilmeli, izinsiz veya son kullanma tarihi geçmiş ürünler asla satın alınmamalıdır.

Şekli bozuk olmasın

Ayrıca bu tür gıdaların servis edildiği soğutucuların yeterli soğuklukta ve çalışıyor durumda olması da gözardı edilmemelidir.

Dondurmaları satın alırken ambalajın yüzeye yapışık olmamasına, kapalı olan kutular içerisindeki dondurmaların şekil bozukluklarının bulunmamasına özellikle dikkat edilmelidir.

Sağlıksız ve hijyenik şartlardan uzak dondurma ve buzlu ürünlerin satın alınmaması ve uygun koşulların sağlanmadığı gözlenen ortam-ların “ALO Gıda Hattı 174 ” aranarak bildiril-mesi gerekmek-tedir. Gıdaya ilişkin her türlü şikayet veya talebi Türkiye'nin her yerin-den 174'ü çevirerek çağrı merkezine bildirebilirsiniz.

Sağlıklı mı değil mi?

Dondurmaların yapımında kullanılan malzemelere baktığımızda, dondurmanın yapımında süt veya süt tozunun yanı sıra; şeker, glikoz şurubu gibi tatlılık verici maddeler, bitkisel yağ ve süt yağı, çeşidine göre çikolata, kakao, meyve, fındık-fıstık, karamel gibi besinler, sahlep, kıvam verici, doğal ve doğala özdeş aromalar bulunur.

 Tükettiğiniz dondurmanın içinde, sütten daha çok süt tozu, meyveden daha çok tatlandırıcılar varsa; bu dondurmanın faydalarından öte zararından bahsetmek daha doğru olur. Çünkü bu şekilde tükettiğiniz dondurmanın bize getirisi, daha çok katkı maddeleri ve tatlandırıcılar ile kalori yoğunluğu yüksek şekerlemeler olacaktır.

“Uygun ortamda üretilenlerin besleyici değeri daha yüksek

Sağlık ve hijyen kurallarına uygun üretilen ve satılan dondurmalar; protein ve karbonhidratın yanı sıra A, B, C, D, E vitaminleri ile kalsiyum, fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum, demir ve çinko gibi mineralleri içermektedir. Bu nedenle uygun ortamlarda üretilen ve satılan dondurmaların besleyici değeri yüksek olup uygun miktarlarda yenilmesi fayda sağlayacaktır.  Dondurma üretiminde, sütün yanı sıra şeker, çikolata, kakao, fındık, fıstık, karamel, glikoz şurubu, çeşitli meyve ve kıvam vericiler ile bitkisel yağ, doğal ve doğala özdeş aromalar vb. katkı maddelerinin, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından izin verilen ‘Türk Gıda Kodeksi’ne uygun olması gerekmektedir.

Hijyenik koşullara uyum içinde hazırlanmış dondurma,  yiyen kişinin boğazında yerleşik bir mukozal hastalık yoksa; boğazda ağrı, ateşlenme vb. sorunlara yol açmaz.

Bulantıyı hafifletir 

 Özellikle kalsiyum gereksiniminin arttığı ergenlik, gebelik ve menopoz dönemlerinde dondurmanın besleyici değeri önem kazanmaktadır. Hamileliğin ilk aylarında anne adaylarının bulantı ve kusma durumlarında da soğuk, hafif ve kokusuz gıdalar tavsiye edilmektedir.

Bu nedenle bulantısı olan gebelerin bir kısmı dondurma ile bulantılarının hafiflediğini belirtmektedir. Ayrıca dondurma içerdiği kalori ile de beslenmesi aksayan anne adayları için oldukça besleyici bir alternatif oluşturmaktadır.

Kontrollü tüketilmeli

A) Besin değeri süte göre daha yüksektir.

B) Önemli bir protein, yağ, vitamin ve mineral madde kaynağıdır.

C) Sindirimi daha kolay olduğu gibi sindirim sistemini düzenleyici  etkiye sahiptir.

D) Kolesterolü düşürücü etkiye sahip olduğu belirtilmektedir.

E) Süte göre daha fazla katkı maddesi ve kuru madde içerdiği için besleyici değeri yüksektir.

Özellikle yaz aylarında çocukların büyük bir keyifle yedikleri dondurmanın ham maddesi olan süt; çocuğumuzun ihtiyacı olan protein ve kalsiyumu karşılar.

 Bireylerin ilerleyen yaşlarındaki sağlık durumlarının, çocukluk dönemi beslenmeleriyle ne kadar yakından ilgili olduğunu artık hepimiz biliyoruz. Özellikle çocuklarda yeterli kalori ve protein alımının yanı sıra yeterli kalsiyum alınması da oldukça önem  taşımaktadır. 

Protein gereksinimini karşılamak adına önemli olan süt ve süt türevi gıdalar aynı zamandan kalsiyum açısından da zengin besinlerdir. Çocukluk çağında yaklaşık 800 mg. olan kalsiyum gereksinimi, gün içerisinde tüketilecek 2 su bardağı süt veya yoğurt ile kolaylıkla karşılanabilir.

En fazla 100 gram

 Süt ve yoğurt sevmeyen çocuklarda zaman zaman  bir   süt türevi olan dondurmayı yedirmek de faydalı olacaktır ancak günde  100 gramdan daha fazla dondurma tüketilmesi, çocuklarda şişmanlığa neden olabilir. Özellikle anne ve babaların, çocuklarının dondurma tüketimini kontrol altında tutması yararlı olur.

Zayıflamak isteyenlere öneri

Yaz aylarında zayıflamak isteyen veya formuna dikkat eden bireylerin, günlük beslenme planlarında, aşırıya kaçmamak kaydıyla sade ya da az miktarlarda çikolatalı, doğal meyveli dondurma tüketmesi uygundur.

Dondurmanın kalori değeri; baklava, pasta gibi hamurlu tatlılara oranla çok daha düşüktür ve daha besleyici bir seçimdir. Sağlıklı ve dengeli bir beslenme programında haftada 1-2 kez dondurma tüketimi önerilebilir.

Eğer sağlıklı ve dengeli besleniyorsanız, egzersizinizi yapıyorsanız; abartmadığınız sürece, dondurma tüketmenizde hiçbir sakınca yoktur.

Cinsi ve kalori değerleri

Dondurma tüketirken  kalori yoğunluğunu artıran şurup, krema, çikolata ve şekerleme içeriği yüksek olanları daha az tercih etmekte fayda vardır.  

Dondurmayı soğuk olduğu için aniden yutmak mide kramplarına ve kasılmalara neden olabilir. En doğrusu dondurmanın, ağızda eritilerek yavaş yavaş yenmesidir. Aşağıda çeşitli dondurmaların 2 top miktarlarının kalori değerlerini görebilirsiniz..

 2 top dondurmanın kalori değerleri:

Çikolatalı...................................225 kkal
Kaymaklı...................................249 kkal     
Kremalı.....................................87,9 kkal
Meyveli...................................131,7 kkal
Sade......................................... 84,8 kkal

Biliyor muydunuz?

Mutluluk hormonu denen serotonini artıran proteinli besinlerden olan dondurmayı ölçülü tüketirsek hem kilo almayız hem de yaz aylarını daha keyifli geçirebiliriz.